2.4.2.2 Hayata Kast (TMK 162)
2.4.2.2.1 Kavram
TMK md.162 : ” Eşlerden her biri diğeri tarafından hayatına kastedilmesi veya kendisine pek kötü davranılması ya da ağır derecede onur kırıcı bir davranışta bulunulması sebebiyle boşanma davası açabilir.
Davaya hakkı olan eşin boşanma sebebini öğrenmesinden başlayarak altı ay ve her halde bu sebebin doğumunun üzerinden beş yıl geçmekle dava hakkı düşer.
Affeden tarafın dava hakkı yoktur. “
Hayata kast, bir eşin diğerini öldürme niyetinin bazı fiillerle gerçekleştirilmesidir. Eşini öldürme girişiminde bulunmak, onu intihara teşvik etmek veya zorlamak gibi eylem ve davranışlar hayata kast kavramına girerler.[1] Bu niyeti ciddi olarak ortaya koyan fiillerde kullanılan aracın ölümü sağlayacak nitelikte olup olmaması önemli sayılmamaktadır; eşini öldürmek isteyen karı veya kocanın öldürmek için gerekli bütün hareketleri yerine getirmesine karşın ölümün elde olmayan sebeplerle gerçekleşmemiş olması durumunda da hayata kast var sayılır.[2] Yine eşin ölmemesi için bir harekette bulunulması gerekirken bundan kaçınma da öğretide hayata kast olarak değerlendirilmektedir.[3]
Bu mahiyette olmayan, örneğin öldürme tehditleri hayata kast sayılmaz. Bunun gibi örneğin havagazı musluğunun yanlışlıkla açık bırakılması gibi kasıtlı olmayan kusurla işlenen fiiller de hayata kast sayılmaz.[4] Hayata kast, kusura dayanan bir boşanma sebebidir. Bu nedenle temyiz kudreti olmayan eşin fiilleri hayata kast nedeniyle boşanma davası açma hakkı vermez; ancak akıl hastalığı sebebiyle boşanma davası açılabilir.
Hayata kast eylemi eşe yönelik olmalıdır, eşin yakınlarına yönelik olan eylem hayata kast sebebiyle boşanma davasının kapsamına girmez. Ancak, örneğin kayınpederini öldürmeye teşebbüs etmek, kayınvalideyi zehirlemeye teşebbüs etmek hayata kast sebebiyle boşanma kapsamına girmemesine rağmen suç işleme ve evlilik birliğinin temelinden sarsılması sebebi sayılabilir.[5]
Hayata kast mutlak boşanma sebeplerindendir. Bu sebeple açılan davalarda, hâkim boşanmaya karar vermek için ayrıca evliliğin çekilmez hale gelip gelmediği araştırılmaz.
Bu sebebe dayalı olarak dava açma hakkı, hayatına kasdedilen eşe aittir.
Ceza Mahkemesinin boşanma davasına konu olan eylem hakkında maddi olayı tespit eden kararı hukuk hâkimini bağlayacağından ceza davasının sonucu beklenmelidir.[6]
Zina bölümünde de incelediğimiz gibi burada da 6 aylık ve 5 yıllık süreler söz konusudur. Dava hakkı sürenin geçmesi veya af ile düşmektedir. Zinadan farklı olarak bu halle için önceden rızanın dava hakkına engel olması kabul edilmemiştir.
2.4.2.2.2 Mal Rejimi Yönünden Önemi
Eşin, artık değer üzerinde pay oranının ( katılma alacağının ) tümüyle kaldırılmasına ya da azaltılmasına karar verilebilmesi için; boşanmanın özel boşanma sebebi olarak zina ( TMK.md.161 ) veya hayata kast ( TMK.md.162 ) nedenine dayalı olarak gerçekleşmiş olması gereklidir.
2.4.2.2.3 Örnek Yargıtay Kararı
2.4.2.2.3.1 Eşini Öldürme Girişiminde Bulunan Tarafın Hareketinin Boşanma Sebebi Teşkil Ettiği
“Boşanmaya neden olan olaylarda karısını bıçakla yaralayan ve birlik görevlerini yerine getirmeyen davalı kocada kusurlu olup, kadının davasının da kabulü gerekirken reddi usul ve yasaya aykırıdır.”
YARGITAY 2. HUKUK DAİRESİ E. 2003/4159 K. 2003/5269 T. 10.4.2003
[1] Akıntürk,Aile s.249
[2] Gençcan, Boşanma, s.137
[3] Akıntürk,Aile s.249
[4] Akıntürk,Aile s.249
[5] Gençcan, Boşanma, s.138
[6] Gençcan, Boşanma, s.139
